17 Kasım 2023’te yayınlanan FIP global intelligence report’a göre1, serbest eczanelerde Hasta Başı Testleri kullanımı gittikçe artıyor. Literatür taramasından; 25 ülkede yapılan bir anketten, 11 vaka çalışması ve FIP insight board tartışmasından elde edilen kanıtların bir araya getirildiği raporda, dünya genelindeki eczacılar tarafından yürütülen HBT’ler hakkında genel bir bakış içeriyor.

 (Hasta Başı Testler: Geleneksel, alışılagelmiş merkezi laboratuvarlar dışında, yataklı veya ayaktan hasta bakımının yapıldığı herhangi bir yerde uygulanan testler. Glukometre cihazı, ateş ölçerler ve pulsoksimetreler gibi.)(2,3)

HBT çok kapsamlı sağlık testlerini kapsamaktadır ve raporda olumlu sağlık sonuçlarıyla maliyet tasarrufu arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır. FIP pratik geliştirme ve değişim projeleri müdürü ve bu raporun ortak yazarı Inês Nunes da Cunha “Bu testlerin eczanelerde kullanımı hastalıkların erken tanısı ve yönetiminin yanı sıra, hastaların triyajı ve yönlendirilmesi bakımından çok kıymetli bir araçtır.” diyor.

Ancak raporda geri ödeme, ortak kullanılacak modeller, IT çözümler ve düzenleyici engeller gibi yetersizliklerin HBT uygulamasının yayılımını güçleştirdiği belirtilmiş.

2011’de FIP tarafından yayınlanan İyi Eczacılık Uygulamaları kılavuzunda HBT hakkında “Eczacılar, hastalık riski daha yüksek olan hastalar için uygun olduğu durumlarda hasta başı testleri ve diğer sağlık tarama faaliyetleri sağlamalıdır.” olarak bahsedilmiştir. (4)  

Avrupa’da yaygınlaşmaya devam etse de ülkemizde henüz böyle bir uygulama yok. Değişen çağa ayak uydurmak ve sağlık okuryazarlığının az olduğu ülkemizde hastalara en yakın sağlık danışmanı olan eczacıları bu gibi donanımlarla geliştirmek mesleğimizin geleceği açısından önemli olacaktır. 

Eczacılara verilecek eğitimler, kapsamlı ve uzun süreli bir planlama yapılırsa ülkemizde de bunlar yapılabilir.

KAYNAK

https://www.fip.org/news?news=newsitem&newsitem=549 

1: https://www.fip.org/file/5238 

2:https://www.turkbiyokimyadernegi.org.tr/upload/48/Dosyalar/tmp/201837161958.pdf

3:https://prokalite.com/dokuman/detay/1922/hasta-basi-test-cihazlari-hbtc-kullanim-proseduru#:~:text=HASTA%20BA%C5%9EI%20TEST%20C%C4%B0HAZI%20(HBTC,ate%C5%9F%20%C3%B6l%C3%A7erler%20ve%20pulsoksimetreler%20kullan%C4%B1lmaktad%C4%B1r.

4: https://dergi.tebeczane.net/public_html/kitaplar/iyi_eczacilik/html5/index.html?&locale=TRK&pn=1