Bu yazımızda özellikle içerik okuryazarlığını artırmak isteyenler ve bilinçli bir cilt bakım rutini oluştururken hangi etki için hangi içerikleri kullanacağını öğrenmek isteyenler için dermokozmetik ürünlerin formülasyonlarında yer alan kimyasal içeriklerin cilt üzerindeki etkilerini inceleyecek ve bu bileşenlerin hangi cilt sorunlarına iyi geldiğini ele alacağız.

Cilt sağlığını ve görünümünü iyileştirmeye yönelik özel formülasyonlarla üretilen dermokozmetik ürünlerdeki bileşenler, cildin ihtiyaçlarına göre özenle seçilmelidir. Doğru içerik doğru kullanıldığında cildin doğal dengesini koruyarak sağlıklı bir görünüm elde edilmesine etkili olabilir. Öte yandan asitli içeriklerin akneli ve yağlı ciltlerde kullanıldığında faydalı olurken kuru ciltlerde kullanılması durumunda tahrişe yol açabilmesi gibi içeriklerin yanlış kullanımı cilt üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle doğru ürün seçiminde size bir kılavuz görevi görmesini umduğum bu yazıda en sık karşılaştığım dermokozmetik ürünlerde bulunan bazı içeriklerin kullanım amaçlarına değindim.

Alfa Hidroksi Asitler (AHA’lar): Meyve asitleridir. Örnek olarak glikolik asit, laktik asit, sitrik asit, malik asit, mandelik asit verilebilir. AHA’lar deride hücrelerin yenilenme hızını artırarak deride oluşan koyu lekeleri giderir, kırışıklıkları önler, cilt soyucu ürünler ve yaşlanma karşıtı preparatların bileşiminde yer alır. Ayrıca akne tedavisinde de kullanılabilirler ve nemlendirici özellikleri de vardır.(1)

B-Hidroksi Asitler (BHA’lar): En çok kullanılan BHA salisilik asittir. Ölü deriyi temizleme, enflamasyon giderme ve gözenekleri açma gibi etkileri vardır. Anormal keratinizasyona bağlı oluşan aknelerin tedavisinde de etkilidir (salisilik asidin alkoldeki %3’lük çözeltisi). (1)

Rezorsinol: % 10-30 konsantrasyonda kremsi formülasyonlarda yer alırlar. Yan etki oluşturma riski oldukça azdır. Daha çok akne tedavisinde ve derideki renk koyulaşmalarının giderilmesinde kullanılır. (1)

Retinol (Vitamin A): Epitel dokusunun sağlıklı çoğalmasını sağlayarak dış etkenlere bağlı epitel yaşlanmasını önler. Vitamin A palmitat deriden emilerek deriyi yumuşak ve dolgun tutar, derinin su tutma kapasitesini arttırır. Ayrıca, cilt rengini açma özelliğine de sahiptir. (1)

Askorbik asit (Vitamin C): Cilt rengini açıcı ve yaşlanmayı geciktirici etkilere sahiptir. Biyolojik ko-faktör ve antioksidan olarak etki gösterir. Topikal olarak UV radyasyonun etkilerini önlemek amacıyla kullanılır. Genel olarak nemlendirici preparatlarda vitamin A ve E ile birlikte kullanılır. (1)

Tokoferol (Vitamin E): Nemlendirici, UV ışınlarına karşı koruyucu, antioksidan, antienflamatuvar, yara iyileştirici ve kırışıklıkları önleyici özellikleriyle çeşitli preparatlarda kullanılmaktadır. Vitamin E’nin tekrarlayan kullanımlarında nemini kaybetmiş kuru derilerde nemlendirme özelliğiyle deri yaşlanmasının önüne geçer. (1)

Aloe vera: Bitkisel kökenli maddelerden biri olan aloe vera; yara iyileştirici, yaşlanmayı geciktirici ve nemlendirici özellikleri nedeniyle preparatlarda kullanılır. (1)

Hyaluronik asit: Yaşlanmaya bağlı oluşan kırışıklıkları azaltmak için dolgu maddesi olarak ve nemlendirme özelliği nedeniyle cilt bakım ürünlerinde kullanılır. Ayrıca yara iyileştirme etkileri de vardır.(2)

Arbutin: Dermokozmetik ürünlerde melanin üretimini inhibe etme özelliği sayesinde cildi beyazlatmak ve korumak amacıyla kullanılır. Ayrıca sahip olduğu antioksidan özelliğiyle de depigmentasyon etkisine katkı sağlar.(3)

Niasinamid (Vitamin B3): Topikal kullanımda niasinamid transepidermal su kaybını azaltarak cildin nem içeriğini artırır. Protein sentezini artırır, seramid sentezini uyarır, kırışıklıkları yumuşatır ve fotokarsinogenezi engeller. Yaşlı ciltlerde pigmentasyon problemlerinde ve akneye eğilimli ciltlerde kullanılmak üzere kozmetik ürünlerin bileşiminde yer alır.(4)

Kaynaklar:
1. Türk Eczacıları Birliği Eczacılık Akademisi. (2008). İlaç Dışı Üürnler. Erişim: https://e-
kutuphane.teb.org.tr/pdf/tebakademi/ilac_disi/2.pdf (Erişim tarihi: Aralık, 2024)
2. TIRNAKSIZ, F., & KAYMAK, Y. (2008). Hyalüronik asit. Turkiye Klinikleri Journal of
Dermatology, 18(1), 9-16.
3. Boo, Y. C. (2021). Arbutin as a skin depigmenting agent with antimelanogenic and
antioxidant properties. Antioxidants, 10(7), 1129.
4. Gehring, W. “Nicotinic acid/niacinamide and the skin.” Journal of cosmetic dermatology
3.2 (2004): 88-93.