Alzheimer hastalığı; santral sinir sistemindeki çeşitli değişiklerle bilişsel işlevlerde azalma, öz bakım yetersizlikleri, çeşitli nöropsikiyatrik ve davranışsal bozukluklar ile karakterize progresif nörodejeneratif bir hastalıktır (Blennow ve ark., 2006).
Fizyopatolojisinde etkili olduğu belirlenen mekanizmalar; nöron dejenerasyonları, beta plakların oluşması ve tau proteinlerinin aşırı fosforillenmesi şeklinde sıralanabilir (Scheltens ve ark., 2020).
Günümüzde Alzheimer hastalığının tanısı; 1984’te belirlenip kabul görmüş kriterlere sahip nöropsikolojik testler, gelişmiş görüntüleme yöntemleri ve BOS ölçümleri ile yapılmaktadır. Araştırmacılar, tanıda biyobelirteçlerin kullanımının patofizyolojik özgüllüğü artıracağını düşünmektedir (McKhann ve ark., 2011).
2020’de yapılan bir çalışmada, karbon nanotüpler ile üretilen bir tanı kiti; hastaların kan plazmalarında yer alan 4 biyobelirteci (Amiloid β 42, Amiloid β 40, t-tau ve p-tau 181) eş zamanlı ve kan plazmasında yer alan diğer maddelerden etkilenmeden başarıyla tespit etmiştir (Kim ve ark., 2020).
Görsel Ref.: Kim, K., Kim, M. J., Kim, D. W., Kim, S. Y., Park, S., & Park, C. B. (2020). Clinically accurate diagnosis of Alzheimer’s disease via multiplexed sensing of core biomarkers in human plasma. Nature communications, 11(1), 119. https://doi.org/10.1038/s41467-019-13901-z
Referanslar:
Blennow, K., de Leon, M. J., & Zetterberg, H. (2006). Alzheimer’s disease. The Lancet, 368(9533), 387–403. doi:10.1016/s0140-6736(06)69113-7
Kim, K., Kim, M. J., Kim, D. W., Kim, S. Y., Park, S., & Park, C. B. (2020). Clinically accurate diagnosis of Alzheimer’s disease via multiplexed sensing of core biomarkers in human plasma. Nature communications, 11(1), 119. https://doi.org/10.1038/s41467-019-13901-z
McKhann, G. M., Knopman, D. S., Chertkow, H., Hyman, B. T., Jack, C. R., Jr, Kawas, C. H., Klunk, W. E., Koroshetz, W. J., Manly, J. J., Mayeux, R., Mohs, R. C., Morris, J. C., Rossor, M. N., Scheltens, P., Carrillo, M. C., Thies, B., Weintraub, S., & Phelps, C. H. (2011). The diagnosis of dementia due to Alzheimer’s disease: recommendations from the National Institute on Aging-Alzheimer’s Association workgroups on diagnostic guidelines for Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & dementia : the journal of the Alzheimer’s Association, 7(3), 263–269. https://doi.org/10.1016/j.jalz.2011.03.005
Scheltens, P., De Strooper, B., Kivipelto, M., Holstege, H., Chételat, G., Teunissen, C. E., Cummings, J., & van der Flier, W. M. (2021). Alzheimer’s disease. Lancet (London, England), 397(10284), 1577–1590. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32205-4
