Bağışıklık sistemi için faydalı olan D vitamini aslında bir hormondur fakat vitamin olarak da isimlendirilmektedir. D vitamini hem bitkilerde hemde hayvanlarda bulunabilir. Bitkilerde bulunan formu Ergokalsiferol yani D2 vitaminidir. Hayvanlarda bulunan formu ise kolekalsiferol (D3 vitamini) olarak isimlendirilmektedir. D2 ve D3 vitaminlerinin karaciğerde metabolize olmasıyla dehidrokole kalsiferol oluşur. Biz vücudumuzda metabolize olmuş dehidrokole kalsiferol formunu kullanırız.
D vitamini yağda çözünür. Yağda çözünmesi kullanacağımız formu anlamak açısından önemlidir. Yağda çözünebildiği için yağlı bir sıvının içinde almamız faydalıdır. Ampul gibi intravenöz olarak kullanılması planlanan bir formun ekmeğin üzerine damlatılıp içilmesi gibi uygulamalar bilimsel bir temele dayanmamaktadır. Yetişkin için günlük alınması gereken D vitamini dozu 2000-3000 IU, çocuklar için 400-500 ünitedir. Bu noktada doğru doz kullanımına dikkat edilmelidir.
D vitamininin akşam alınması melatonin hormonunun üretimine engel olabilmektedir. Melatonin hormonu beyin tarafından geceleri salgılanır. Vücudun biyolojik saatini koruyup ritmini ayarlayan ve yağ yakımına yardımcı olan bir hormondur. Bu yüzden D vitamininin sabahları yağlı gıdalarla birlikte alınması önerilmektedir.
D vitamini bağışıklığı güçlendirir. Grip, tüberküloz gibi durumlarda vücuda verilen zararı azaltır. Ayrıca D vitamininin aktif formu olan kalsitriol kolon kanseri ve pankreas kanserinin önlenmesine katkı sağlamaktadır. D vitamininin en büyük kaynağı güneş ışınlarıdır. Maksimum D vitamini üretimi için güneş ışınlarının en dik geldiği zaman tercih edilmelidir. Yani gölgemizin en kısa olduğu zamanda 15-20 dakikalık bir güneşlenme günlük max. D vitamini üretimini sağlar. Ayrıca bulunduğunuz şehirde hangi saatlerde güneşlenmeniz gerektiğini gösteren “Nerede güneşlenmeliyim” isimli bir site sayesinde güneş ışınlarından maksimum faydayı alabiliriz. D vitamini için UV ışınına ihtiyaç var fakat bu 15-20 dakikayı aşmayacak bir süre olmalıdır. Güneşlenilen süreçte herhangi bir güneş koruyucu kullanılmamalıdır. Bu süre dışında ise güneş ışınlarından korunmak için mutlaka güneş koruyuculardan destek alınmalıdır.
Yaşlandıkça D vitamini üreten hücrelerin faaliyetleri azalmaktadır. Bu yüzden özellikle 50 yaş üstünde dışarıdan destek alma ihtiyacı olabilir.
D vitamininin farklı kullanılışlara uygun formları var. Damla, sprey ve lipozomal teknolojiyle üretilmiş formları mevcuttur. Eğer bir desteğin ağızdan alınma (sublingual) şansı varsa önce bu yol tercih edilmelidir. Çocuklar için 400, gençler için 600 ve yetişkinler için 1000 IU olacak şekilde sublingual ürünlerden destek alabilir. Lipozomal teknolojiyle direkt bağırsak yoluyla hücrelerin vitamine erişimi kolaylaşacaktır ve emilim %90-95 oranında artacaktır. Emilim önemli bir nokta olduğu için bu form tercih edilebilir. Fakat bu formun maliyeti ve buna bağlı olarak fiyatı daha fazladır.
Magnezyum D vitamininin emilimini arttırmaktadır. Bu yüzden Magnezyum ve D vitamini içeren formülasyonlar üretilmektedir.
D vitamininin bazı ilaçlarla etkileşimi vardır. Kalsiyum ve D vitamini etkileşir. D vitamini kalsiyumun emilimini arttırmaktadır. Fakat kalsiyumun fazlası hasarlı damarlara gidip tıkanıklığa yol açabilmektedir. Bu yüzden bu formülasyonlara K2 vitamini eklenmesi önerilir. (Kalsiyum+ D Vitamini + K2 Vitamini) K2 vitamini kalsiyumun damar içinde dolaşıp hasarlı yerlerde birikmesini engellemektedir ve kalsiyumu diş ve iskelet yapısı gibi gerekli olduğu noktalara götürmektedir. Mutlaka bu formülasyonlarda K2 olmalıdır.
Bunun dışında kolesterol grubu ilaçlarla da D vitamini etkileşmektedir. Bu yüzden kullanmadan önce mutlaka eczacı, doktor gibi bir sağlık danışmanından bilgi alınmalıdır. Ayrıca kronik hastalığı olanlar, kemoterapi görenler ve sürekli ilaç kullananlar D vitamini kullanmadan önce sağlık danışmanından bilgi almalıdır.
Kaynak: D Vitamini Bağışıklığın Kahramanı, Ecz. Talip Önal
Bu serimizde Ecz. Emin Talip Önal hocamızın ‘Eczacı Farkıyla’ adlı Youtube videolarından derlediğimiz bilgileri sizlere aktarıyoruz. Tamamı için videoyu izleyebilirsiniz.
