Bitkiler kokuları duyumsadığı gibi koku yaymakta da ustadırlar. Küsküt otunu örnek verelim☺ Küsküt otu domates bitkisine sarılma eğilimi gösterir ve buradan kendine besin temin eder. Domates bitkisinin varlığını ise domatesten gelen cezbedici koku sayesinde anlar ve domates bitkisine doğru eğilim gösterir. Buğdayda ise iş tam tersidir. Küsküt otu, buğdayın yaydığı (Z)-3- heksenil asetat kokusunu alır almaz başka yöne doğru kaçmaya başlar☺ Bu da bir taktik işte… Peki bitki saldırıya uğradığında nasıl oluyor? Yabani lima fasulyesinin (Phaseoluslunatus) böcekler tarafından yenen yapraklarının bir tür gaz ortaya çıkardığı ve bu gazın diğer sağlıklı yapraklarda kendilerini korumaları için bir uyarı niteliğinde olduğu sonrasında sağlıklı yapraklarda da bu gazın yayılmaya başlandığı keşfedildi. Çıkan gaz böceklerin saldırısında metil jasmonat, bakteri saldırısında ise metil salisilat olarak gözlenir. En ilgi çekici kısım ise Salixalba’dan elde edilen bir savunma hormonu olan salisilik asittir. Salisilik asit çözünebilen bir madde olduğu için tam enfeksiyon ortaya çıktığı noktada salınır ve damarlar yolu ile bitkinin kalan kısımlarına salınır ve böylece bitkinin sadece belli bir kısmı enfeksiyona maruz kalmış olur. Lima fasulyesinin bakteri saldırısında salgıladığı metil salisilat ise salisilik asitin uçucu formudur. Salisilik asit ve metil salisilat arasındaki dönüşüm sayesinde bitkide kaliteli bir korunma sistemi sağlanmış oluyor.

Eğer henüz üyelik kaydınızı yapmadıysanız şimdi tam sırası. Üyelerimize özel avantajlardan faydalanmak, gelişmelerden ve kampanyalardan hemen haberdar olmak ve size maksimum faydayı sağlayabilmek için her geçen gün yenilerini eklediğimiz hizmetlerimizle mesleğinize katkıda bulunmak için

Bitkiler bizi hissettiklerini nasıl belli ederler? Küstüm otunun (Mimosapudica) yapraklarının dokunmaya karşı muhteşem bir hassasiyeti vardır. Dokunun kapanan ve sarkan yapraklarının mekanizması ise şu şekildedir. Pulvinus adı verilen motor hücreler sayesinde yaprağa dokunduğumuzda oluşan elektriksel sinyaller, hücredeki potasyum kanallarını açar ve potasyumla beraber hücrede su kaybını gözlenir. Bunun sonucunda yapraklar kapanır. Beklendiğinde olaylar tam tersi yönde işlemeye başlar ve küstüm otu sizi tekrar affeder ☺

Bitkilerin duruşuna bakalım. Esas etken ‘yerçekimi’. Thomas Andrew Knight’ın yerçekiminin bitkilerdeki etkisi hakkında yaptığı çalışmada, üzerinde fideler bulunan su çarkını dakikada 150 kez döndürerek köklerin ve sürgünlerin nereye doğru büyüdüğünü görmek istedi. Sonuçta ise köklerin hep merkez dışına, filizlerin ise merkeze doğru büyüdüğünü gözlemledi. Yani aslında küçük yerçekimi simülasyonunda köklerin yerçekiminin olduğu yere doğru büyüdüğü gözlendi. Bu olay ise kökteki statolitlerden kaynaklanıyordu. Bu yapılar hücrenin diğer yapılarından daha ağır olduğu için bitki yan da çevrilse yer çekimine doğru köklerin büyümesini sağlıyordu. Uzay mekiğinde yapılan, yerçekimin olmadığı ortamda ise bitkinin herhangi bir yöne doğru eğilmediği de bu deneyi kanıtlar nitelikteydi.

Gelelim venüssinek kapanına. Tahmin edersiniz ki kapanın açılması için ciddi bir enerji potansiyelinin oluşması gerek. Bitkide yer alan siyah tüyler sayesinde üzerine besinin konduğunu hisseden bitkimiz gerekli enerjiyi oluşturmaya başlayacaktır. Yalnız bu işi bir tüye dokunmayla değil 20 saniye içinde bitkimiz unutmadan oluşabilecek en yüksek aktivasyon potansiyeli gerçekleşecektir. Yani bir tüyden sonra ikinci tüye geçerken 20 saniyeden fazla süre geçmesi halinde bitkimiz besinin varlığını unutacak ve yeterli aksiyon potansiyeline ulaşamayacak ve aç kalacak ☹ Biz buna kısa süreli hafıza diyoruz. Evet demek oluyor ki bitkilerin de hatırladığı bazı şeyler var.

Artık bitkilerin de bizimle beraber her şeyin farkında olduğunu biliyoruz. Sizlerle bu derin dünyada beraber yol almak bizler için çok keyifliydi. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileği ile…