Göz Bebeğimiz Placebo ve Gözden Kaçırdığımız Kardeşi Nocebo 

Plasebo Etki Nedir? 

Farmakolojik olarak etken madde içermeyen bir ilacın, telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma hali. Latince bu kelime «Hoşnut etme» anlamına geliyor. Bu kelimenin kökeni 14. yüzyıla dayanıyor. O yıllarda, para karşılığı ölülerin ardından ağlayan kişiler tutulurmuş ve bu kişiler ağlamaya “Placebo Domino in regione vivorum.” yani “Yaşayanlar aleminde, Tanrı’yı hoşnut edeceğim.” diye başlarlarmış. Aslında, ölünün ardından ağlaması gereken aile üyelerinin yerini tutan ve onlar yerine ağlayarak Tanrı’yı ve ölen kişinin ruhunu “hoşnut tutma” görevini üstlenmiş bu kişilere zamanla “Placebo” denmeye başlamış.

Eğer henüz üyelik kaydınızı yapmadıysanız şimdi tam sırası. Üyelerimize özel avantajlardan faydalanmak, gelişmelerden ve kampanyalardan hemen haberdar olmak ve size maksimum faydayı sağlayabilmek için her geçen gün yenilerini eklediğimiz hizmetlerimizle mesleğinize katkıda bulunmak için

Bu Etki Nasıl Gerçekleşiyor? 

Nedeni tam olarak bilinemese de birden çok etmenin ve mekanizmanın birleşimi sayesinde ortaya çıktığı biliniyor. 

• Beklenti, endişe hafifletme mekanizmaları, 
• Beyindeki ödül devrelerinin çalışması, 
• Sosyal öğrenme, genetik 
• Kişilik özellikleri gibi farklı etkiler, 

gerek beyindeki nörokimyasal mekanizmaları tetikleyerek gerek hastalarda algı değişikliğine neden olarak plasebo etkilerinin ortaya çıkmasına neden oluyorlar. 

İlaçta Plasebo Etkisini Arttırabilen Parametreler; 

• Fiyat (Yüksek fiyat düşük fiyata göre) 
• Kullanıldığında verdiği acı (İğneler serumlara, serumlar tabletlere göre) 
• Ambalaj (İlacın bulunduğu paketin şekli, rengi vs.) 
• İlacın Farmasötik Formu (Kapsüller tabletlere, tabletler şuruplara göre) 

Rutin Tedavilerde Neden Kullanılmıyor? 

Yapılan çalışmalarda, plasebo uygulaması sonrasında gözlemlenen iyileşmenin genelde sübjektif olduğu ve bu iyileşme halinin de etkin maddeyle tedavi edilen hastalara göre çok daha kısa sürdüğü saptanmış. 

Nosebo Etki Nedir?

Plasebo etkinin tam tersidir. Bir bireyin, bir şeyin kendisine zarar vereceğini düşünmesi ve gerçekten zarar görmesi durumudur (Bu duruma hayali zehirlenme örnek verilebilir.). Uygulanan etkinliği olmayan tedavi yönteminden sonra gerçek ilaçtan beklenen yan etkilerin gözlenmesidir. 

Sonuç; 

“Neye inanırsanız, onu yaşarsanız.” Joseph Murphy 

Yazar: Medine Ahsen Ağır – EB-Kampüs Yönetim Komisyonu Üyesi –  Erciyes Üniversitesi Mustafa Kılıçer Eczacılık Fakültesi