Gastrointestinal sistem (GIS) rahatsızlıkları; mide ekşimesi, kabızlık ve ishal gibi yaygın sorunları içerir. OTC (over-the-counter) ilaçlar, eczaneden reçetesiz temin edilebilen güvenli, etkili ve bu tür rahatsızlıkları hafifletmek için hızlı ve kolay çözümler sunan ürünlerdir. Ancak, bu ilaçların bilinçli kullanımı son derece önemlidir.
Yaygın Olarak Kullanılan OTC GIS Ürünleri
- Antiasitler ve Proton Pompası İnhibitörleri (PPI’lar):
Mide asidini nötralize eden veya baskılayan bu ilaçlar, reflü ve hazımsızlık tedavisinde kullanılır. Antiasitler (kalsiyum karbonat, magnezyum karbonat gibi) anlık rahatlama sağlarken, PPI’lar (lansoprazol, omeprazol gibi) daha uzun süreli etki gösterir. - Laksatifler:
Kabızlık için kullanılan laksatifler, bağırsak hareketlerini artırır. Bisakodil gibi uyarıcı laksatifler hızlı etki ederken, Karnıyarık Otu (Plantago psyllium L.) gibi lif bazlı ürünler daha hafif bir etki sağlar. - Antidiyareik İlaçlar:
İshal tedavisinde loperamid gibi etkin maddelere sahip ilaçlar, bağırsak hareketlerini yavaşlatarak sıvı kaybını önler. - Antiemetikler: Özellikle yol tutması kaynaklı bulantılarda tercih edilir.
- Probiyotikler: Probiyotikler bağırsak mikrobiyotasını dengelemeye yardımcı olan takviyelerdir, ilaç değillerdir.
İlaç-İlaç Etkileşimleri
OTC GIS ilaçları, diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında etkileşim riski taşır. Örneğin;
- Antiasitler, bazı antibiyotiklerin ve demir preparatlarının emilimini azaltabilir.
- PPI’lar, levotiroksin gibi ilaçların etkinliğini düşürebilir.
- Laksatifler, bazı ilaçların bağırsakta kalma süresini kısaltarak etkinliğini azaltabilir.
Eczacıların Önemi
OTC GIS ilaçları, doğru kullanıldığında hayat kalitesini artırabilse de bu ilaçların bilinçsiz kullanımı istenmeyen etkilere ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Eczacılar gibi sağlık profesyonellerinin rehberliğine başvurmak ve ilaç kullanımı hakkında bilgi edinmek, hem mevcut semptomlarınızı hafifletir hem de uzun vadeli sağlık sorunlarını önler.
Unutmayın, her ilaç bir uzmanın tavsiyesine ihtiyaç duyar. Bilinçli kullanım, sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır.
KAYNAKÇA:
- TEBRP – Farmasötik Bakım Asistanı ve İlaç Veri Tabanı
- Vademecum – İlaç Karar Destek Sistemi
- Kartal, N. and Arısoy, S. (2017). Investigation of advantages and disadvantages of OTC drug group. Health Care Academician Journal, 4(4), p.314. doi:https://doi.org/10.5455/sad.13-1508913356.
- Mete, S. Sistem, Gastrointestinal Sistem Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar, Available at: https://sistem.nevsehir.edu.tr/bizdosyalar/c2f433923e6615b388e1cca9a9777378/TTP%20Farmakoloji%203-Gastrointestinal%20sistem%20hastal%C4%B1klar%C4%B1nda%20kullan%C4%B1lan%20ila%C3%A7lar.pdf [Accessed 10 Dec. 2024].
- Health In Hand. Over-the-Counter Solutions to Your Digestive Problems. [online] Available at: https://www.healthinhand.org/resources/best-over-the-counter-solutions-to-your-digestive-problem [Accessed 10 Dec. 2024].
