Şişkinlik ve Gaz Problemleri

Safra tuzları nelerdir?

Gaz, şişkinlik, karın ağrısı veya ciltte sararma gibi şikayetleriniz mi var? Kolesistektomi olarak da bilinen safra kesenizi aldırdınız mı? Eğer öyleyse, safra veya safra tuzları eksikliği ile uğraşıyor olabilirsiniz. Safra disfonksiyonu (sefranın olmaması veya iyi çalışmaması) karaciğerinizin, safra kesesinin, kolonunuzun ve cildinizin sağlığını değiştirebilir. Ama safra tuzları tam olarak nedir? Neden bu kadar önemliler? Çok karmaşık bir konuyu ele alıp basitleştirmeye çalışacağım.

Eğer henüz üyelik kaydınızı yapmadıysanız şimdi tam sırası. Üyelerimize özel avantajlardan faydalanmak, gelişmelerden ve kampanyalardan hemen haberdar olmak ve size maksimum faydayı sağlayabilmek için her geçen gün yenilerini eklediğimiz hizmetlerimizle mesleğinize katkıda bulunmak için

Safra tuzları, safranın birincil bileşenlerinden biridir. Safra, karaciğeriniz tarafından yapılan ve safra kesesinde depolanan yeşilimsi sarı bir sıvıdır.

Safra sıvısının bileşenleri şunlardan oluşur.  su, kolesterol, lesitin (bir fosfolipit), safra asitleri, safra pigmentleri (bilirubin ve biliverdin) elektrolitler ve safra tuzlarından oluşur (sodyum glikokolat, sodyum taurokolat).

Safra tuzları yağların sindirimine yardımcı olur. Ayrıca vücudun A, D, E, K1 ve K2 vitaminleri gibi yağda çözünen vitaminlerinin emilmesine yardımcı olurlar. Karaciğerden atılmak istenen zararlı maddelerin dışkı ile atılmasını sağlarlar.

Safra ve safra tuzları karaciğerde yapılır ve yemekler arasında safra kesesinde depolanır.

Vücuttaki işlevleri nelerdir?

Yemek yedikten sonra sindirim sisteminizde bulunan yağların sindirmesi için, hormonlarımız safra kesesine safra salgılaması için bir sinyal gönderir.

Safra, duodenum adı verilen ince bağırsağın mideye yakın ilk kısmına doğrudan salınır. Sindirim sürecinin çoğunun gerçekleştiği yer burasıdır. Safra, yiyeceklerde bulunan yağların parçalanmasına ve sindirilmesine yardımcı olur.

Safranın safra tuzlarının yardımcı olduğu bir diğer birincil işlevi vücuttaki toksinlerin (zehirli atık) uzaklaştırılmasıdır. Toksinler safra içine salgılanır ve dışkıyla dışarı atılır. Safra tuzlarının eksikliği vücutta toksinlerin birikmesine neden olabilir.

Safra tuzu eksikliği hormon oluşumunda da sorunlara neden olabilir, çünkü tüm hormonlar yağların parçalanmış kısımlarından yapılır.

Safra tuzları nasıl oluşturulur?

Safra asitleri karaciğerdeki hepatosit hücreleri tarafından yapılır ve kolesterolden türetilir. Safra tuzları safra asitlerine benzer ve safra asitleri potasyum veya sodyum moleküllerine bağlanarak safra tuzlarını oluşturur. Bu işlem, safra tuzlarının, yağları parçalamada etkili olmalarını sağlayan belirli özellikleri almasına izin verir.

Safra tuzu çeşitleri

Tüm safra tuzları birincil safra tuzları olarak başlar. Bunlar, potasyum veya sodyum iyonlarına bağlı kolesterol kaynaklı safra asidinden oluşur. Oradan, safra tuzlarının alabileceği birkaç farklı yol vardır.

Bazı safra tuzları değişmeden kalır ve birincil safra tuzları olarak duodenuma gider. Diğerleri, bir safra tuzu molekülünden bir grup atomu çıkaran bağırsak bakterileriyle karşılaşır. Bu, ikincil safra tuzu olarak bilinen şeyi yaratır.

Diğer safra tuzları, taurin veya glisin amino asitleri ile konjuge safra tuzları oluşturarak.

Her safra tuzu türü, sindirim sürecinde biraz farklı bir rol oynar, konjuge safra tuzları yağ parçalanması için en önemlisidir.

Safra tuzları safra asitlerinin tuz halleridir. Sindirimde yağları emülsifiye edip yüz ölçümlerinin artmasına yardımcı olurlar. Safra ayrıca mideden gelen asitli sıvıyı ileuma girmeden nötrolleştirir.

Safra tuzları fizyolojik pH’ta negatif yüklü olurlar, yani baziktirler. Bu da misel oluşumuna katkıda bulunur. Primer ve sekonder safra tuzlarının ve asitlerinin karışımı aktif transport ile ileum tarafından absorbe edilir. Hem primer hem sekonder  safra asitleri KC’e portal sirkülasyon ile geri döner. Safra asitleri telrar Karaciğerde konjuge edilir. Safraya tekrar salgılanır. Bu sisteme enterohepatik sirkülasyon denir. Her gün 15 – 30 gr kadar safra tuzu karaciğerden duodenuma salgılanır ve sadece günlük 0,5 gramı dışkı ile atılır.

Vücudunuz yeterince üretmediğinde ne olur?

Yediğiniz yağda çözünen vitaminler ve yağ asitleri emilemezse, kalın bağırsağa geçerler ve bu da bazı komplikasyonlara (yan etkilere) neden olabilir.

Muhtemelen safra kesesi çıkarıldığı için yeterli safra tuzu üretmeyen ve depolamayan insanlar şunları yaşayabilir: ishal olma, sıkışmış ve kötü kokulu gaz oluşması, mide krampları, düzensiz bağırsak hareketleri, kilo kaybı, soluk renkli dışkılama.

Safra kesesini aldırdıysanız neler olabilir.

Safra kesenizi aldırdıysanız, artık kolesterolü ve toksik bileşikleri ortadan kaldırmaya yardımcı olan ve kolesterol regülasyonunda (düzenlemesinde) rol oynayan safra tuzları üretmiyorsunuzdur. Safra keseniz hâlâ duruyorsa safra tuzları, safra yollarının iltihaplanmasını azaltarak ve kan akışını normalleştirmeye yardımcı olarak safra kesesi ve karaciğer fonksiyonlarını desteklemeye yardımcı olur. Ayrıca safra kesesi problemlerinden kaynaklanabilecek gaz ve şişkinliği gidermeye yardımcı olurlar. Safra tuzu yetmezliğiniz varsa, safra tuzu takviyesi almak karaciğerin kistik fibrozunun yanı sıra yağlı karaciğer hastalığı ve sirozu iyileştirmeye de yardımcı olabilir. Safra tuzları ayrıca çoğunlukla kolesterol ve partiküllerden oluşan safra taşlarının sindirilmesine ve çözülmesine yardımcı olur. Safra tuzları ayrıca kristalleşmeden önce yağları parçalayarak safra taşı oluşumunu önlemeye yardımcı olur. 

Safra tuzu takviyeleri

Safra tuzu eksikliği olan kişiler, bu semptomlara karşı koymak için safra tuzu takviyelerini deneyebilirler. Safranın yaklaşık yüzde 85’i sudan oluştuğu için sulu kalmak da önemlidir. Günde 1,5-2 litre su tüketilmelidir.

Çok fazla pancar ve pancar yeşilliği yemek yeterli safra tuzu üretmeyen insanlar için de yararlı olabilir. Bunun nedeni, en güçlü karaciğer detoksikantlarından biri olan bu besinin betaininin çoğunu içermeleridir.

Tedavi edilmemiş safra tuzu eksikliği

Safra tuzu eksikliği tedavi edilmezse, böbrek taşı ve safra kesesi taşı oluşturma riskinizi artırabilir.

Daha yüksek safra tuzu malabsorpsiyonu (geri emilim bozukluğu) riskleri ile ilişkili iki hastalık vardır. Bunlar Crohn hastalığı ve irritabl bağırsak sendromudur.

Safra tuzları da sağlığımız için çok önemlidir çünkü vücudumuzun A, E, D, K Vitamini gibi yağda çözünen besinleri ve hatta magnezyum, demir ve kalsiyum gibi mineralleri emmesini ve sindirmesini kolaylaştırırlar. Vücudumuzda yeterli safra tuzları yoksa, düzgün bir şekilde emilmedikleri için besin eksiklikleri geliştirebiliriz. Safra tuzları ayrıca bağırsak bakterilerini de etkiler. kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olurlar ve ayrıca glutatyon salınımını tetikler ve bilirubini ortadan kaldırırlar. Safra tuzlarında eksiklik varsa, açıkça vitamin eksiklikleri ve ayrıca mide ekşimesi, şişkinlik, karın sıkışması, sindirim sorunları, safra taşları, sarılık, hormon dengesizlikleri, düşük kolesterol ve karaciğer hasarı semptomları yaratırsınız. Safra tuzu eksiklikleri sadece safra kesesinin alınmasıyla oluşmaz, aynı zamanda gen mutasyonu, uygun olmayan safra akışı veya pankreas yetmezliğinden de kaynaklanabilir. Açıkça safra sıvısı eksikliğinde vitamin eksiklikleri ve ayrıca mide ekşimesi, şişkinlik, karın sıkışması, sindirim sorunları, safra taşı, sarılık, hormon dengesizlikleri, düşük kolesterol ve karaciğer hasarı semptomları yaratırsınız. Bu nedenle, net çözüm, takviye yoluyla safra tuzlarını geri yüklemek olacaktır. Özellikle safra tuzları, bunun için çok önemli olan bilirubini vücuttan uzaklaştırır. 

Northwestern Üniversitesi, Cerrahi Anabilim Dalı’ndaki araştırmaya göre, ciltte ve mukus zarlarında çok fazla bilirubinin, gözlerde ve ciltte sararmaya neden olan sarılığa yol açabileceğini belirtti. Ayrıca idrarınızı daha koyu yapar ve dışkılarınız daha açık renkli olabilir. Tıkanma sarılığında ciltte safra tuzları birikerek kaşıntıya neden olur.

Peki, tedavisi için safra tuzu alımı nasıl arttırılır? Bir safra tuzu takviyesinden faydalanabilirsiniz . Safra tuzu eksikliğiniz olduğunda, yağların emilmesi ve parçalanmasını başlatmak için yeterli işlevsel safra tuzu yoktur, ve böylece bunlar bağırsaklarda birikebilir ve başka sorunlara neden olabilir. Safra tuzu takviyeleri, yağların ve yağda çözünen vitaminlerin emilimine ve sindirilmesine yardımcı olabilmeleri için yemekle birlikte alınmalıdır. Hastalara daha düşük bir dozla başlanılması, yemek yedikten sonra nasıl hissettiklerinin izlenmesi ve genellikle suda daha fazla çözünür safra asidi olan daha fazla kolik asit içeren takviyeler tercih edilmelidir. 

Çoğu safra tuzu takviyesi genellikle öküz veya sığır safrasından yapılır. Ayrıca sağlıklı safra oluşumunun geri kazanılmasına yardımcı olabilecek taurin içeren safra tuzu takviyelerinin alınması da önerilir. Kolinin oluşturduğu bir amino asit olan ve başka bir amino asit olan glisin ile birlikte çalışan betain’i de tavsiye ederim. Betaine aminoasidi safra tuzları ile birlikte yağların sindirilmesi sürecine yardımcı olur. Aynı zamanda karaciğer detoksifikasyonunu teşvik eder ve toksinleri ve kimyasalları uzaklaştırır, böylece karaciğerde birikip zarar vermeleri engellenir. 

Konjuge olmak: bağlanmak, birleşmektir

Bilirubin: Yükseldiğinde ciltte ve göz altında sararma yapan, temel olarak karaciğerde alyuvarlar yıkımı sonrası açığa çıkan artık madde.

Primer safra asitleri kolesterolden sentezlenen safra asitleridir. Primer safra asitlerinin taurin ve glisin ile konjugasyonu sonucu safra tuzları oluşur.

Sekonder (ikincil) safra asitleri ise bağırsaktaki bakterilerce üretilir.

İrritabl Bağırsak Hastalığı: (Hassas Bağırsak Sendromu) mide ve bağırsak sisteminde meydana gelen işlev bozukluğudur.

Chronn hastalığı: sindirim sistemini herhangi bir bölgede yerleşim gösterebilen Chronn hastalığı, genel olarak ince bağırsak ve kalın bağırsak görülen iltihabi bir hastalıktır.

https://sciencewellness.net/blog/109850-no-gallbladder-you-need-bile-salts

https://www.justbeetit.com/beet-blog-index/10-incredible-health-benefits-of-beet-greens

https://www.healthline.com/health/bile-salts#function

Ecz. E. Talip Önal